ایست قلبی و مرگ ناگهانی چیست
ایست قلبی عبارت است از توقف ناگهانی کارکرد پمپ قلبی که ممکن است با مداخله فوری برگشت‌پذیر باشد، ولی در غیر اینصورت موجب مرگ یا آسیب دایمی مغز میشود. مرگ قلبی ناگهانی نتیجه مستقیم ایست قلبی است که در صورت درمان سریع قابل برگشت می‌باشد. مرگ ناگهانی به وقوع مرگ در عرض یک ساعت و یا کمتر پس از شروع بیماری انتهایی اطلاق میشود.
علل مرگ ناگهانی قلب:
- اختلالات ریتم قلب
در کشور آلمان سالیانه 150.000 نفر جان خود را در رابطه با مرگ قلبی ناگهانی از دست می دهند. طبق گزارشهای موجود اختلال شدید در ریتم قلب ، نظیر تاکی کاردی و فیبریلاسیون بطنی از علل حاد مرگ قلبی ناگهانی بشمار می روند . فیبریلاسیون بطنی در حقیقت نوعی از آریتمی است که تحریک الکتریکی مسیر مشخصی را در سیستم هدایت الکتریکی قلب طی نمی کند. نتیجتا ضربان قلب بتدریج افزایش پیدا کرده و ممکن است به 500 ضربه در دقیقه برسد. در اثرفرکانس بالای ضربان قلب، عملکرد بطنها در پمپاژ خون به رگ‌ها مختل شده ، خون به سیستمهای مهم بدن نمی رسد و نتیجتا مرگ عارض می شود.
- بیماری عروق کرونر
ریسک مرگ ناگهانی، در صورت ابتلاء به بیماری عروق کرونر افزایش پیدا می کند.
بعلاوه افراد زیر با افزایش ریسک مرگ قلبی ناگهانی مواجهه هستند:
- افرادیکه حد اقل یکبار دوچار انفارکتوس قلب بوده اند
- افرادیکه یکبار در گیر ایست قلبی بوده اند
- افرادیکه دارای اختلال در ریتم قلب هستند
- افرادیکه در فامیل نزدیک آنها مرگ ناگهانی قلب وجود داشته است
- افرادیکه دوچار نارسائی ماهیچه قلب هستند.
بطور کلی می توان گفت که عموم فاکتورهائی که اثر منفی بر قلب هستند، ریسک مرگ ناگهانی قلب را افزایش می دهند. از جمله این فاکتورها می توان به اضافه وزن، استعمال دخانیات، مصرف زیاد الکل، کمبود حرکت، پرفشاری خون، دیابت و بالا بودن میزان کلسترین خون اشاره کرد.
مرگ ناگهانی قلب در ورزشکاران
ورزش در حقیقت به سلامتی بدن کمک می کند، ولیکن در صورت وجود فاکتورهای ریسک ممکن است که ورزش فرد را با خطر مواجه کرده و حتی سبب مرگ شود. قابل توجه است که بیش از نیمی از موارد مرگ ناگهانی قلب پس از استرس فیزیکی شدید بوقوع می پیوندند. در موارد وجود بیماری قلب لازمست که هر گونه فعالیت ورزشی قبلا با پزشک متخصص در میان گذاشته شود.
اغلب وجود ناشناخته التهاب ماهیچه قلب علت بروز مرگ ناگهانی قلب در یک جوان ورزشکار و حین اجرای ورزش است . البته بیماریهای دیگر نظیر نقص قلبی نیز از علل دیگر محسوب می شوند. البته نمی توان مرگ ناگهانی در مورد یک قلب کاملا سالم را صد در صد نفی کرد، چرا که علل دیگر مانند پاره شدن آئورت و یا آمبولی ریه نیز می توانند منجر به مرگ ناگهانی شوند.
علائم مرگ ناگهانی
در این موارد مرگ ظرف چند ثانیه اتفاق می افتد، بیمار از هوش رفته و نبض او قابل لمس نیست . بعلاوه در پی این واقعه تنفس هم قطع می شود. اغلب گشاد شدن مردمک چشم و کبود شدن ناخن ها نیز مشهود است . بدون اجرای کمک های اولیه و نجات ، ایست قلبی ظرف چند دقیقه منجر به مرگ می شود. متاسفانه علائم اختصاصی که بتوانند مرگ ناگهانی را شناسائی کنند، وجود ندارد. ولیکن نظیر انفارکتوس قلب ممکن است که در رابطه با اختلال در ریتم قلب و فیبریلاسیون بطنی، علائمی مانند درد و تنگی نفس در قفسه سینه ظاهر شوند. بعلاوه ممکن است که سرگیجه و تشنج نیز عارض گردد. افرادیکه سابقه انفارکتوس قلب را دارند باید نسبت به طپش ناگهانی قلب توجه داشته باشند.
چگونه از مرگ ناگهانی قلب جلوگیری کنیم
تنها به کمک یک درمان سریع و درست می توان از مرگ ناگهانی قلب جلوگیری کرد. مهم آنست که سریعا نسبت به درخواست اورژانس و آمبولانس اقدام نموده و تا رسیدن کمک، احیای قلب و دستگاه تنفس بطریق صحیح اجراء گردد. علاوه بر این، باید سریعا از Defibrillator استفاده شود. شوک الکتریکی فعالیت قلب را مجددا تنظیم و قلب د وباره به آرامی شروع به طپش می کند.
پیش گیری از مرگ ناگهانی قلب
بمنظور پیش گیری از مرگ ناگهانی قلب، باید به سلامتی قلب توجه کرد. از فاکتورهای ریسک نظیر استعمال دخانیات، اضافه وزن و نداشتن فعالیت فیزیکی پرهیز کنید. بعلاوه در صورتی که نسبت به وضعیت و عدم سلامت قلب خود مشکوک هستید، در اسرع وقت به پزشک متخصص مراجعه نمایید. برای اینکه قلب سالم بماند لازمست که همواره در طی هر عفونت و پس از آن، بدن خود را استراحت داده و بخصوص از پرداختن به تمرین های ورزشی زود رس پرهیز نمایید. در غیر این صورت خود را در خطر التهاب ماهیچه قلب قرار خواهید داد که یکی از عوامل مهم مرگ ناگهای قلب در ورزشکاران است. چنانچه یک بیماری قلب در شما تشخیص داده شده است، باید نسبت به درمان مستمر آن توسط پزشک متخصص اقدام نمایید. در برخی از موارد و بنا به تشخیص پزشک، نصب یک Defibrillator جهت جلوگیری از فیبریلاسیون بطنی لازم است.