| Indication | Celiac diagnostic Coeliac/Sprue |
| تاریخ ایجاد و یا تغییر | 1400/11/3 |
| پارامترهای موجود | Anti-tTG(IgG,IgA) antibodies, Anti-deamidated Gliadin(IgG),Anti-Endomysial antibodies(IgG,IgA), Immunoglobulin A (IgA total) |
| بیماری سلیاک یا بیماری اسپرو تحت عنوان حساسیت بیش از حد به پروتئین گلوتن، موجود درانواع مختلف غلات (گندم،جو،جودوسر و چاودار) مشخص می شود. گلوتن از یک فراکسیون پروتئینی از گندم که محلول در اتانول و غنی از پرولین است (گلوتنین و گلیادین) ، تشکیل شده است. خوردن غذاهای حاوی گلوتن منجر به التهاب غشای مخاطی روده کوچک می شود که اغلب با تخریب گسترده سلولهای اپیتلیال همراه است. علائم بالینی بیماری سلیاک شامل کاهش وزن ، اسهال ، استفراغ ، ایجاد گاز در روده ، کاهش اشتها ، خستگی ، علائم سوء جذب و غیره است. شیوع بیماری سلیاک در ایران سیر صعودی دارد. روش تشخیص: تشخیص بیماری سلیاک مبتنی بر تشخیص آنتی بادیهای خاص در برابر گلیادین ها و ترانس گلوتامیناز ( آنتی ژن مربوط به اندومیزیوم ، به پارامترهای مربوطه مراجعه کنید) و همچنین تعیین آلل های HLA در بیماران تحت ریسک است. آنتی بادی در برابر گلیادین از جمله اولین نشانگرهای سرولوژیکی بیماری سلیاک محسوب می شوند که از ویژگی و حساسیت محدودی برخوردار بودند. در سالهای اخیر نشان داده شده است که آنتی بادی در برابر deamidated Gliadin-peptide ارتباط تشخیصی بالاتری نسبت به گلیادین دارد و لذا این تست جایگزین تعیین آنتی بادی در برابر گلیادین شده است. که بیماران مبتلا به بیماری سلیاک اغلب مبتلا به کمبود IgA نیز می باشند ، لازم است که طبق معیارهای ESPGHAN[1] ، در موارد مشکوک به بیماری سلیاک از ترکیب دو تست یعنی آنتی بادی در برابر deamidated Gliadin-peptide ازکلاس IgG و آنتی بادی در برابر ترانس گلوتامیناز از کلاس IgA به عنوان تشخیص اولیه مورد استفاده قرار گیرد.. روش دیگر ، تعیین آنتی بادی در برابر ترانس گلوتامیناز از کلاس IgA در ترکیب با تعیین کمی IgA در سرم است که می تواند به عنوان تشخیص اولیه مورد استفاده قرار گیرد. در صورت اثبات کمبود IgA ، باید آنتی بادی در برابر deamidated Gliadin-peptide و ترانس گلوتامیناز از کلاسIgG تعیین شود. علاوه بر این ، تعیین آنتی بادی از کلاس IgG در برابر deamidated Gliadin-peptide در ترکیب با ترانس گلوتامیناز آنتی بادی از کلاسIgA به منظور رد بیماری سلیاک در بیماری هایی که ارتباط زیادی با بیماری سلیاک دارند ، مانند سندرم ترنر (8٪) ، سندرم داون (7٪) ، کمبود IgA (5٪) ، دیابت نوع 1 (3٪) و سایر بیماریهای خود ایمنی ، به عنوان مثال تیروئیدیت خود ایمن، توصیه شده است. تعیین آنتی بادی های اندومیزیال که بر ضد ترانس گلوتامیناز بافت انسانی هدایت می شوند ، طبق معیارهای ESPGHAN برای تشخیص اولیه توصیه نمی شود. با این حال می توان از آن به عنوان تشخیص تکمیلی در موارد مشکوک به سلیاک و نتایج نامشخص آزمون ها و یا ظن بالینی و منفی بودن آنتی بادی های ترانس گلوتامیناز ، استفاده نمود. ارزیابی: نتایج مثبت آنتی بادی های ترانس گلوتامیناز و آنتی بادی های کلاس IgG بر علیه deamidated Gliadin-peptide ( به صورت جداگانه یا با هم ) نشانگر بیماری سلیاک با ویژگی بالا هستند. نتایج منفی آنتی بادی بر علیه ترانس گلوتامیناز و deamidated Gliadin-peptide : ممکن است در صورتیکه نمونه گیری خون و انجام آزمایش در شرایط رژیم غذایی بدون گلوتن انجام شود و یا سندرم کمبود آنتی بادی وجود داشته باشد ، مشاهده شود در بزرگسالان ، آنتی بادی از کلاس IgG علیه Gliadin deamidated ، دقت تشخیصی بالاتری نسبت به آنتی بادی از کلاس IgA علیه deamidated Gliadin دارد . به همین دلیل است که آنتی بادی از کلاس IgA دیگر در معیارهای ESPGHAN لحاظ نمی شود. بغیر از موارد ابتلا به کمبود IgA ، تشخیص آنتی بادی های ترانس گلوتامیناز IgA یا اندومیزیال IgA نسبت به تشخیص آنتی بادی های کلاس IgG از نظر حساسیت و ویژگی برتر دارند. از آنجا که بیماران مبتلا به بیماری سلیاک بیش از حد متوسط، با کمبود IgA مواجه هستند ، تعیین IgA کل در سرم ، به عنوان بخشی از تشخیص بیماری سلیاک ، توصیه می شود. در كودكان تا 3 سال ، آنتی بادی های ترانس گلوتامیناز و اندو میزیال از حساسیت كمتری برخوردارند. در مواردی که سرولوژی نامشخص باشد ولیکن علائم بالینی همچنان ادامه داشته باشد ، نمونه برداری از روده کوچک توصیه می شود. در صورتیکه در یک بیمار با علائم بیماری سلیاک نتایج زیر حاصل شود: آنتی بادی های ترانس گلوتامیناز از کلاس IgA در غلظت های بالا (بیش از 10 برابر حداکثر میزان طبیعی)IgA کل طبیعی یا در صورت کمبود IgA ، IgG-Ab در برابر deamidated Gliadin وجود داشته باشد.HLA-DQ2 / DQ8 مثبت باشد آنتی بادی اندومیزیال مثبت باشد می توان با توجه به معیارهای جدید ESPGHAN ، از بیوپسی روده کوچک، جهت تأیید تشخیص بیماری سلیاک ، صرف نظر کرد.طبق معیارهای ESPGHAN ، در بیماران در معرض خطر بدون علائم بالینی ، تعیین آللهای HLA DQ2 و DQ8 به عنوان تشخیص اولیه توصیه می شود. اگر هر دو منفی باشند ، خطر بیماری سلیاک وجود ندارد. اگر حداقل یک آلل مثبت باشد ، آنتی بادی های ترانس گلوتامیناز از کلاس IgA و IgA کل در سرم تعیین می شود. در مواردی که آنتی ترانس گلوتامیناز از کلاس IgA کم مثبت باشد (کم تر از سه برابر حد اکثر میزان نرمال) ، توصیه می شود که قبل از اندیکاسیون بیوپسی ، میزان آنتی بادی های اندومیزیال از کلاس IgA اندازه گیری شود. اگر کمبود IgA اثبات شده باشد ، باید به اندازه گیری آنتی بادی های کلاس IgG بر علیه deamidated Gliadin و ترانس گلوتامیناز مبادرت ورزید آنتی بادی های اندومیزیال و ترانس گلوتامیناز را می توان در درماتیت هرپتی فرم نیز مشاهده نمود. | |
| References | Conrad K, Schößler W, Hiepe F. Autoantikörper bei organspezifischen Autoimmunerkrankungen. Ein diagnostischer Leitfaden. Dustri Verlag, 2011. (160) Conrad K, Schößler W, Hiepe F. Autoantikörper bei systemischen Autoimmunerkrankungen. Ein diagnostischer Leitfaden. Dustri Verlag, 2006. (161) Husby S, Koletzko S, Korponay-Szabo IR, Mearin ML, Phillips A, Shamir R, Troncone R, Giersiepen K, Branski D, Catassi C, Lelgeman M, Maki M, Ribes-Koninckx C, Ventura A, Zimmer KP. European Society for Pediatric Gastroenterology, Hepatology, and Nutrition guidelines for the diagnosis of coeliac disease. J Pediatr Gastroenterol Nutr 54: 136-60, 2012 (176) |
[1] The European Society for Paediatric Gastroenterology Hepatology and Nutrition