فاکتورهای ريسک سکته قلبی

يک مورد از هر سه سکته قلبی در افراد ظاهراً سالم وخارج از انتظار بوقوع ميپيوندد . بنابراين ميتوان گفت نداشتن ناراحتی از جانب قلب و دستگاه گردش خون بمعنی عدم وجود ريسک نيست.

آيا شما واقعآ واقف به ميزان ريسک سکته قلبی در خود هستيد؟

احساس داشتن سلامتی بمفهوم عدم وجود ريسک سکته قلبی نيست.از اين جهت لازمست که هر فرد با مراجعه به پزشک مشاور قدمهای لازم را برای پيشگيری از سکته قلبی يا انفارکتوس بر دارد. علاوه برفاکتور هایريسک کلاسيک، فاکتورهای تازه ديگری نيز شناخته شده اند که با وجود علمی بودن، باندازه کافی مورد توجه قرار نگرفته اند. خطر اين فاکتورها کمتر از عوامل کلاسيک نيست.

ارزيابی ريسک سکته قلبی:

آزمايشهای مربوط به ريسک سکته قلبی را ميتوان بر اساس پژوهشی موسوم بهprospective .- cardiovascular-Münster – study) PROCAM ارزيابی نمود.

تا بحال بيش از 30.000 نفر طی 25 سال در اين پژوهش شرکت نموده اند.

پزشکان متخصص مسئول در اين پژوهش بطور مرتب وضعيت سلامتی افراد شرکت کننده را مورد بررسی قرار ميدهند، بطوريکه در جريان سالهای متمادی فاکتورهای افزايش دهنده ريسک سکته قلبی شناسائی ميشوند.

در سالهای اخير بر اساس پژوهشهائی که در سطح جهان صورت گرفته است علاوه بر فاکتورهای ريسک کلاسيک عوامل ديگری شناسائی شده اند که ريسک انفارکتوس قلب را افزايش ميدهند.درزير مهم ترين فاکتورهای ريسک، اعم از کلاسيک و جديد، باطلاع خواهند رسيد.

فاکتورهای ريسک کلاسيک:

▪ سن

ريسک سکته قلبی با افزايش سن تناسب مستقيم دارد. در زنان اين ريسک اندکی ديرتر از مردان شروع ميگردد. توصيه ميشود که بازبينی ميزان ريسک هر دو سال يکبار انجام شود.آزمايشهای مهم بقرار زيرند:

  • Fasting Blood Glucose
  • Total cholestrol
  • HDL-cholestrol
  • LDL-cholestrol
  • Triglyceride
  • Homocysteine
  • Lipoprotein (a)
  • High sensitive CRP

▪اضافه وزن

اضافه وزن و نداشتن فعاليت فيزيکی مهم ترين فاکتور ريسک محسوب ميشود. بعلاوه اضافه وزن اغلب سبب بروز فاکتورهای ديگر ريسک نظير پر فشاری خون، افزايش ميزان کلسترول و حتی مرض قند يا ديابت ميشود.

▪ دود سيگار

اين يک حقيقت است که دود سيگار از علل اصلی حدود يک سوم از مرگ و مير های قلبی است.

▪تاريخچه بيمار و خانواده اش

چنانچه در فاميل درجه يک بيمار مسائل عروقی بخصوص در رابطه با قلب و حتی سکته قلبی، سکته مغزی و پای سيگاری وجود داشته باشد ، در اينصورت ميتوان آنرا يک هشدار محسوب نمود، زيرا سکته قلبی و بيماريهای عروقی اغلب شيوع فاميلی دارد.

▪ بالا بودن فشار خون

فشار خون در حدود 20 درصد از افراد جامعه و بعنوان علت اصلی بيماريهای عروقی قابل تشخيص است . در زير ارزشهای مربوطه آورده شده اند:

فشار خون mmHg
فشار خون بالانرمالخوب 
>140<130<120هنگام انقباض قلب
>90<85<80هنگام انبساط قلب

قابل توجه است که فشار خون اغلب بهمراه اضافه وزن، افزايش کلسترول ، اختلالات متابوليسم چربيها و اختلالات انعقاد خون توام است و بنابراين اثر آن تشديد ميگردد.

▪چربيهای خون

چربيهای خون به گونه های مختلف تقسيم ميشوند. کلسترول تام شناخته شده ترين پارامترها است و زير گروههای آن در رابطه با ريسک عروقی اهميت خاصی دارند. از جمله افزايشLDL– کلسترول از فاکتورهای نامساعد محسوب ميشود.

▪ مرض قند ( ديابت)

ابتلاء به ديابت متناسب با اضافه وزن افزايش پيدا ميکند. مرض قند از آن جهت يک فاکتور نامساعد و غير قابل پيش بينی است که در موارد عدم تشخيص به موقع و يا درمان ناموفق آن و يا حتی در صورت تنظيم خوب ميزان قند خون ميتواند سبب آسيب عروق گردد. سکته قلبی يکی از عوارض آنست.

▪فاکتورهای ريسک جديد

مهمترين فاکتورهای ريسک جديد بقرار زيرند:

▪هوموسيستئين

بر اساس نتايج پژوهشهای جديد افزايش مقدار هوموسيستئين خونيک فاکتور ريسک جداگانه محسوب ميشود که سبب آسيب سرخرگها ميگردد. بطور کلی ميتوان گفت که اين فاکتور آرتريو اسکلروز را تشديد کرده که ميتواند به انفارکتوس قلب منتهی گردد.

▪CRP حساس

تشخيص آزمايشگاهی مدرن اين امکان را فراهم کرده است تا بتوان بکمکCRP حساس واکنشهای التهابی مزمن در ديواره عروق را تشخيص داد. طبق نتايج پژوهشهای جديد مقدارCRP حساس در بيماران تحت ريک انفارکتوس قلبی افزايش نشان ميدهد.

▪ليپوپروتئين(a)

ليپوپروتئينaيک فاکتور ريسک متعلق به چربی های خون است. اهميت آن در رابطه با بيماريهای عروق و سکته قلبی در گذشته نه چندان دور محقق گرديده است. افزايش ليپوپروتئينa  بخصوص در مواردی چشمگير است که LDL– کلسترول نيز غيرطبيعی باشد.

ارزيابی جديد فاکتورهای ريسک:

از بين فاکتورهای ريسک جديد سه فاکتور ليپوپروتئينa ، هوموسيستئين و CRP  حساس مورد استفاده و مطالعه قرار ميگيرند. نتايج حاصل را بايد بيمار با پزشک مشاور خود مورد بررسی مجدد قرار دهد. از اين طريق ميتوان به درمان مناسب دست يافت که با وضعيت فردی بيمار مطابقت داشته باشد. اين مسئله بخصوص زمانی اهميت پيداميکند که تغيير در عادات روزمره زندگی جهت کم کردن از ريسک سکته قلبی به تنهائی کافی نباشد.

احتمالآ ممکن است که دارو درمانی نظيرتجويز ويتامين B6، B12 و اسيدفوليک جهت معالجه هوموسيستئينمی لازم باشد.

در موارد افزايشLDL– کلسترول و کلسترول تام ممکن است که تجويزاستاتين ها (Statin) لازم باشد. برای اين منظور به پزشک خود مراجعه نمائيد.

مراجع:

1-Clinical laboratory diagnosis, Ed. By Luther Thomas TH-Books Verlagsgesellschaft,gemany,2008

2-Henry’s clinical diagnosis and management by laboratory methods, saunders-Elsevier,2007

3-Current medical diagnosis & treatment, Ed .By Lawrence M. Tierney; et al,Mc Graw -Hill Inc,2006