بيماريهای منتقل شونده از طريق تماس جنسی
Sexually Transmited Diseases
بيماريهای منتقل شونده توسط تماس جنسی بايد مورد توجه بيشتری قرار گيرند . اهميت اين مسئله فقط شامل عفونت HIV (ايدز) و برخی ديگر از بيماريها نشده ، بلکه التهاب کبد در رابطه با هپاتيت ويروسیB را نيز در بر ميگيرد .
فراهم شدن مسافرت به اقصی نقاط جهان از يکطرف و تغيير در رفتار جنسی از طرف ديگر، از علل افزايش قابل توجه ريسک ابتلاء به بيماريهای مذکور محسوب ميشوند . عفونت با يک بيماری جنسی اغلب فوراً شناخته نشده و پی آمد های احتمالی آن پس از يک زمان طولانی ظاهر ميگردد . اهميت اين مسئله از آنجا ناشی ميشود که نه تنها فرد مذکور بلکه شريک زندگی او نيز ، از همه جا بی خبر ، در معرض خطر قرار ميگيرد . بنابراين برای بسياری از بيماران مهم است که قبل از شروع زندگی مشترک از عدم ابتلاء فرد مورد نظر خود به بيماريهای مقاربتی اطمينان حاصل کنند .برای تشخيص اين عفونت ها احتياج به يک نمونه خون ، يک اسمير و ادرار (جهت انجام آزمايشهای باکتريولوژيکی) ميباشد.
عفونت های مقاربتی عبارتند از :
ايدز( acquired immunodeficiency syndrome = AIDS )
سفيليس(syphilis)
سوزاک (gonorrhea)
کلاميديا(chlamydiae)
ميکوپلاسما(mycoplasma)
هپاتيتB(HBV)
تشخيص :
1- تست آنتی بادی HIV(HIV ANTIBODY TEST)
عامل عفونی بيماری ايدز ويروسHIV است . آنتی بادی HIV نشانگر آنست که آيا بيمار دچار عفونت مذبور گشته و آيا بدن بيمار در جريان واکنش دفاعی موفق به توليد پادتن (antibody) بوده است . در صورت ظن بر عفونت، لازمست که تست حد اقل 5 تا 6 هفته پس از مقاربت انجام شود . عدم وجود عفونت را ميتوان پس از 3 ماه تشخيص داد . زودترين زمان برای تشخيص آنتی بادی حدوداً 2 هفته پس از عفونت است .
ويروس خطرناک HIV سلولهای خاصی را در بدن مورد هجوم قرار داده و آنان را منهدم ميکنند . سيستم ايمنی که بدن را در مقابل عوامل عفونی حفظ ميکند، بتدريج تحليل پيدا کرده و از بين ميرود . وليکن روند بيماری از فرد به فرد متفاوت است .
در چه مواردی بايد تست HIV را انجام داد ؟
- مقاربت با فردی که عدم وجود عفونت در او با اطمينان مطلق مقدور نباشد.
- در صورت تمايل به اهداء خون
- در گروه های تحت ريسک ( افراد معتاد، مبتلا به هموفيلی و نرسينگ پزشکی )
- افراديکه شريک جنسی خود را مرتب تغيير ميدهند .
عفونت با ويروسHIV چگونه اثبات ميشود؟
نخست توسط تست غربالگری آنتی بادی. چنانچه اين تست مثبت باشد بايد نتيجه آن بايد توسط تستی ديگر(western blot) مورد تأييد قرار گيرد.
عفونتهای HIV که تحت درمان قرار نگرفته اند پس از چندين سال منجر به تصوير و ظهور ايدز کامل ميشوند .
بر اساس آمار روابط عمومی وزارت بهداشت، موارد شناسائی شده ابتلاء به HIV بالغ بر 19 هزار و 435 نفر گزارش شده است. علل ابتلا به HIV در بين کل موارد به ترتيب تزريق با وسائل مشترک در مصرف کنندگان، رابطه جنسی، دريافت خون و فرآورده های خونی و انتقال از مادر به کودک بوده است . از تعداد 19 هزار و 435 نفر تا کنون 3 هزار و 236 نفر فوت کرده اند .
- سفيليس : عامل اين عفونت ترپونماپاليدوم(treponema pallidum) است که از راه خراش يا زخمهای سطحی پوست و بافت مخاطی وارد بدن ميشوند . انتقال اين عامل عفونی در اکثر موارد از راه تماس جنسی صورت ميگيرد . دوره کمون بيماری 3 تا 6 هفته است . پس از ايجاد قرحه های کوچک بدون درد در ناحيه دستگاه تناسلی، مقعد و اطراف دهان، سفيليس ظاهرا پنهان شده، وليکن بکررات در فرمها و شدت مختلف تظاهر ميکند . عوارض اين عفونت اغلب پس از چندين سال مشاهده ميشود . تشخيص عامل بيماری حداقل 2 تا 3 هفته پس از عفونت توسط تست TPHA ( تست غربالگری سفيليس ) صورت ميگيرد .
- سوزاک (Gonorrhea) : اين عفونت در بزرگسالان اکثراً در رابطه با مقاربت صورت ميگيرد . در مردان پس از يک دوره کمون کوتاه 2 تا 10 روز التهاب ميزراه(urethritis) ظاهر ميشود که با درد بهنگام ادرار کردن (dysuria) و تخليه چرکين و لزج همراه است . در صورت ادامه بيماری ممکن است که بيمار دچار عوارضی نظيرآندوکارديت ( التهاب دريچه های قلب) گردد . در زنان علائم بيماری شدت بيشتری دارد و ممکن است بعنوان التهاب گذرای مثانه سوء تعبير شود . خطر انتقال و انتشار عامل بيماری به دستگاههای ديگر شکم بزرگ است و ممکن است منجر به نازائی که از عوارض ديررسانی بيماری است، منجر شود . تشخيص عفونت در مردان بکمک اسميرميزراه و در زنان اسميرميزراه و اسمير گردن رحم صورت ميگيرد .
- کلاميديا(CHLAMYDIAE) : اين باکتريها در اقصی نقاط جهان يافت شده و گروههای مختلف تقسيم گرديده که بر اساس نوع تيپ مولد بيماريهای گوناگون ميباشند . بيماريهای ادراری-تناسلی وابسته به کلاميدياها در اثر تماس جنسی منتقل ميشوند . جهت تشخيص عامل بيماری از اسمير ميزراه ، واژن و در صورت لزوم از زخم يا قرحه پوست استفاده ميشود .
- ميکوپلاسما(MYCOPLASMAS) : اين باکتری در انسان سبب بيماری دستگاه تنفس (مثلا عفونت ريه ها ) ميشود . در حالي که اين عفونت از راه قطره ای (droplet) منتقل ميشود ، انتقال ميکوپلاسمای دستگاه تناسلی – ادراری بوسيله تماس مستقيم صورت ميگيرد عفونت مذبور در مردان التهاب ميزراه(urethra) و/يا پروستات را بدنبال دارد.
- ميکوپلاسما در زنان موجب التهاب بخش خارجی دستگاه تناسلی، التهاب بافت مخاطی گردن رحم و تخمدانها ميشود . تشخيص بيماری توسط کشت اسمير(cultivation of smear material) و يا آنتی بادی در نمونه خون بيمار انجام ميشود .
- هپاتيتB يا التهاب عفونی کبد : راه عمده انتقال اين عفونت تماس جنسی ، گهگاه قطره ای و يا استفاده از سرنگهای آلوده ( در معتادين) است . با توجه به پيشرفتهای زياد و وجود قوانين لازم، انتقال از راه خون و فرآورده های آن بسيار بندرت صورت ميگيرد . عفونت ژائی ويروس هپاتيت B بسيار بالاتر از ويروس ايدز(HIV) است . از آنجا که ابتلا به اين عفونت از طريق تماس جنسی ممکن است ، بنابراين هپاتيتB را در زمره بيماريهای منتقل شونده از طريق تماس جنسی قرار داده اند . معمولا در موارد ظن بر التهاب کبد ، ويروس هپاتيتهایA, C و D مورد آزمايش قرار ميگيرند . چنانچه بيمار مشکوک به هپاتيتB باشد، لازمست که آزمايش مربوطه درخواست و آزمايش شود . برای اين منظور از خون وريدی استفاده ميگردد .
- مراجع :
۱-Labor und Diagnose,Lothar Thomas 2013
۲- Limbach laboratory information Heidelberg, Germany