علل اصلی مرگ و میر
سازمان جهانی بهداشت (WHO) به طور مرتب بررسی می کند که علت اصلی مرگ و میر انسان در سراسر جهان چیست. در کشورهای در حال توسعه، این علل شامل بیماری هایی نیز می شود که اکنون در کشورهای صنعتی کاملاً ناپدید شده اند یا حداقل با چند دارو قابل درمان هستند.
از سوی دیگر، در کشورهای ثروتمندتر، مردم بیشتر در اثر عواقب بیماری های به اصطلاح سبک زندگی (Civilization disease) مانند نقرس یا دیابت جان خود را از دست می دهند. بیماری های سبک زندگی ناشی از رژیم غذایی چرب، شیرین، استرس و سبک زندگی ناسالم است.
فهرست زیر ده علت اصلی مرگ و میر در سراسر جهان در سال 2016 را خلاصه می کند که مجموعاً 54 درصد از مرگ و میرها را تشکیل می دهند. در مجموع، WHO در سال جاری 56.9 میلیون مرگ را ثبت کرده است.
بیماری عروق کرونر قلب
به عنوان یک قاعده کلی، بیماری ایسکمیک یا بیماری عروق کرونر (CHD) در اثر آترواسکلروز ایجاد می شود. در بیماری ایسکمیک قلب، گردش خون دچار اختلال و کمبود می شود، که این مسئله به معنای کاهش اکسیژن رسانی به قلب است. در نتیجه این امر می تواند منجر به آریتمی، نارسایی قلبی، حمله قلبی و مرگ ناگهانی قلبی شود. در سال 2016، 9.4 میلیون نفر در جهان بر اثر بیماری ایسکمیک قلبی جان خود را از دست دادند.
1-سکته مغزی
سکته مغزی در سال 2016 باعث مرگ 5.75 میلیون نفر شد. این واقعه معمولاً به طور ناگهانی و غیرمنتظره رخ می دهد و بنابراین نه تنها یکی از شایع ترین، بلکه یکی از خطرناک ترین علل مرگ است. سکته مغزی به دلیل کمبود ناگهانی اکسیژن در سلول های عصبی ایجاد می شود. علائم سکته مغزی می تواند شامل سردرد شدید، تاری دید، سرگیجه، حالت تهوع، گیجی و فلج صورت، دستهایا پاها باشد.
2-بیماری انسداد ریوی مزمن (Chronic obstructive pulmonary disease=COPD)
“بیماری انسداد مزمن ریه” (COPD) به عنوان یک پیامد مستقیم سیگار کشیدن، سومین علت شایع مرگ و میر محسوب می شود. در این بیماری برونش ها به تدریج باریک و در نهایت منجر به تورم بیش از حد ریه ها ( آمفیزم) و در نتیجه تنگی نفس میشود. در 90 درصد موارد، این بیماری ناشی از مصرف سیگار است. در سال 2016، 3.05 میلیون نفر بر اثر COPD جان خود را از دست دادند.
3-بیماریهای ریوی
بیماریهای دستگاه تنفسی تحتانی شامل انواع مختلفی از بیماریها مانند سرماخوردگی، آنفولانزا، آسم، ذاتالریه و آلرژی می شود. اگرچه این بیماری ها معمولاً به راحتی قابل درمان هستند، 2.95 میلیون نفر در سال 2016 بر اثر عواقب آن جان خود را از دست دادند. به ویژه در کشورهای در حال توسعه، اغلب عرضه کافی دارو وجود ندارد، به طوری که کودکان و خصوصا افراد مسن ضعیف، اغلب بر اثر بیماری های ساده می میرند، اگرچه یک تزریق یا چند قرص می توانست برای درمان کافی باشد. با این حال، ، ذات الریه و آنفولانزا، حتی در کشورهای غربی نیز برای افراد مسن که سیستم ایمنی ضعیفی دارند کشنده است.
4-آلزایمر و انواع دیگر زوال عقل
در سال 2016 تعداد موارد مرگ ناشی از آلزایمر و سایر اشکال زوال عقل در مجموع 1.95 میلیون مورد بوده است. آلزایمر شایع ترین شکل زوال عقل است که با تخریب فزاینده سلول های عصبی در مغز و از دست رفتن توانایی های ذهنی همراه است که بصورت اختلالات حافظه ، جهت گیری و همچنین کاهش روزافزون توانایی قضاوت و تفکر ظاهر می شود. قابل توجه است که افراد مبتلا به زوال عقل نه به دلیل خود این بیماری ، بلکه در رابطه با پیامدهای آن می میرند. با پیشرفت بیماری و به دلیل بستری بودن ، توانایی سیستم ایمنی برای دفاع از خود تا حد زیادی کاهش می یابد. در مراحل پایانیريا، افراد مبتلا اغلب از ذات الریه یا سایر عفونت ها رنج می برند که در نهایت منجر به مرگ می شود.
5-سرطان ریه
سرطان ریه نیز از جمله بیماری هایی هستند که عمدتاً در اثر مصرف دخانیات به وجود می آیند. در حالی که سرطان ریه (کارسینوم برونش) یکی از شایع ترین بیماری های بدخیم است، سرطان نای (کارسینوم تراشه) نسبتاً نادر است. با این وجود، هر دو نوع سرطان بسیار تهاجمی هستند و بنابراین اغلب منجر به مرگ می شوند. در سال 2016، 1.7 میلیون نفر بر اثر سرطان نای یا سرطان ریه جان خود را از دست دادند.
6-دیابت
دیابت که در اصطلاح عامیانه به آن مرض قند نیز می گویند یکی از بیماری های متابولیک است. دیابت منجر به دفع قند از طریق ادرار می شود. در این بیماری سطح قند خون افزایش می یابد بطوری که در دراز مدت منجر به آسیب اندام ها و اعصاب می شود. آسیب طولانی مدت ناشی از دیابت شامل حملات قلبی، سکته مغزی و اختلالات گردش خون است. بخصوص در مورد دیابت نوع 2، افراد مبتلا می توانند با تغییر سبک زندگی و رژیم غذایی، وضعیت خود را بهبود بخشند. با این وجود، 1.6 میلیون نفر در سال 2016 بر اثر دیابت جان خود را از دست دادند.
7-مرگ و میر ناشی از تصادفات رانندگی
مرگ و میر ناشی از تصادفات رانندگی تنها علت مرگ و میری است که ناشی از بیماری نیست. متاسفانه آمار اینگونه مرگ و میر ها در ایران در حال افزایش است. این در حالیست که آمار مربوطه در سطح جهان اندکی کاهش یافته است .دلیل این امر نه تنها خودروها و جاده های ایمن تر، بلکه افزایش احتیاط در بین مردم است. بخصوص کودکان در جاده های شلوغ در معرض خطر هستند و بنابراین لازم است که کودکان قبل از اینکه به تنهایی وارد جریان ایاب و ذهاب شوند، نحوه رفتار صحیح در ترافیک را با والدین خود را تمرین کنند. داشتن اجبار در استفاده از کلاه ایمنی هنگام دوچرخه یا موتور سواری از اهمیت خاصی برخوردار است. در سال 2016، 1.4 میلیون نفر در تصادفات رانندگی جان خود را از دست دادند.
8-اسهال
یکی از شایع ترین علل مرگ و میر، به ویژه در کشورهای در حال توسعه، اسهال است. بخصوص کودکان اغلب در اثر خوردن غذای غیربهداشتی جان خود را از دست می دهند. برای مثال می توان از مسمومیت با سالمونلا یاد کرد. اسهال خونی، وبا، حصبه و سل روده نیز از بیماری های خطرناک اسهالی محسوب می شوند. کم آبی بدن به دلیل از دست دادن مداوم مایعات بسیار خطر آفرین است. علت این امر آنست که بدن آب بیشتری از آنچه می تواند جذب کند از دست می دهد و بنا بر این در داخل خشک می شود. در سال 2016 حدود 1.4 میلیون نفر در سراسر جهان ، از جمله بسیاری از کودکان، در نتیجه اسهال جان خود را از دست دادند.
9-بیماری سل
سل یک بیماری عفونی باکتریایی است که معمولاً ریه ها را درگیر می کند. از آنجایی که سل در تماس با قطرات تنفسی منتقل می شود، به شدت مسری است. به ویژه افرادی که سیستم ایمنی ضعیف یا استعداد ژنتیکی دارند در معرض خطر هستند. با کمک آنتی بیوتیک های خاص می توان سل را درمان کرد ، اما در بسیاری از کشورهای در حال توسعه، مراقبت های پزشکی مناسب در دسترس نیست. در سال 2016، حدود 1.3 میلیون نفر بر اثر سل جان خود را از دست دادند.