عفونت مجاری ادرار در دوران بار داری و افراد سالخورده
زنان، خصوصا در دوران حاملگی و سالخوردگی، مستعد ابتلاء به عفونت بالارونده مجاری ادرار ميباشند . با توجه به افزايش مقاومت باکتری ها بايد جنبه های نوين درمان را مورد بررسی قرار داد .
نوع ميکرواورگانيسمهائی که موجب عفونت مجاری ادرار ميشوند:
باکتری ها
مهم ترين منابع عفونت های بالارونده مجاری ادرار، روده فراخ و پوست ميباشند .
در سطح پوست استافيلوکوکهایئورئوس(staphylococcus aureus)ميتوانند بخوبی رشد کنند . اغلب انسانها همواره، بخصوص در نواحی رشد مو ، حامل اينميکرواورگانيسم هستند . ميکرواورگانيسمهای مذکور می توانند در زخمهای مزمن بشدت رشد و نمو کنند . گروه ديگری از استافيلوکوکهای گند زا خود را (staphylococcus saprophyticus) با شرايط حيات در سطح پوست وفق داده اند . با توجه به مبانی بهداشت بدن و خاصه ضد عفونی کردن دستها ميتوان تعداد اين باکتری ها را در حد قابل توجهی کاهش داد .
بسياری از ميکرواورگانيسمهای موجود در مدفوع ميتوانند ، در صورت آلودگی دستگاه تناسلی ، از راه کوتاه مجرای خروج ادرار (ميز راه) وارد مثانه شوند . برخی از اين ميکرواورگانيسمها ميتوانند بعلت داشتن زوائد شلاق مانند (flagellum) به آسانی در سلولهای سطحی مثانه ساکن شده و حتی از راه ميزنای به لگنچه کليه ها صعود کنند . هجوم باکتری ها به بافت مخاطی يک واکنش التهابی را در پی دارد که ممکن است با تب و درد و ظهور گلبولهای سفيد و خون در ادرار همراه باشد.
قارچ های جوانه زن
قارچهای جوانه زن مختلف، بيشتر کانديدا(candida albicans) و گاهی قارچهای ديگر نيز در سطح پوست و روده فراخ ساکن می باشند . بخصوص قارچها ميتوانند در بيمارانی که دچار ضعف ايمنی بوده و بطور طويل المدت تحت درمان با آنتی بيوتيک ها قرار داشته اند، در سطح پوست و روده بدون رقيب تکثير پيدا کنند .
تشخيص
علائم بالينی : نظيرتکرر ادرار با حجم کم (pollakiuria) ، احساس سوزش در حين ادرار کردن، احساس درد، بخصوص پس از کوفتن در ناحيه کليه ها( بعنوان علامت در گير بودن لگنچه) و تب اغلب قابل ملاحظه ميباشند .همچنين خون در ادرار که بيشتر در موارد حاد ظاهر ميشود، از علائم قابل توجه محسوب ميگردد.
سونوگرافی : ميتواند انسداد و تجمع ادرار را مشخص کند .
آزمايش خون : پارامترهای تشخيص التهاب نظيرCRP و Procalcitonin ممکن است افزايش پيدا کنند . روندهای سخت اغلب با افزايش لکوسيتها و کاهش آهن توام ميباشند .
آزمايش کامل ادرار: پارامترهای pH و نيتريت و همچنين سيتولوژی (لکوسيت و سيلندر) اطلاعات مفيدی در رابطه با عفونت مجاری ادرار در اختيار قرار ميدهند
کشت ادرار : در رابطه با تشخيس عفونت از اهميت خاصی برخوردار است . برای اين منظور بايد از ادرار ميانی ( حتی المقدور ادرار صبحگاهی ) استفاده نمود . تعداد103> ميکرواورگانيسم در ادرار جنبه فيزيولوژيکی داشته و >105 امکان عفونت را مطرح ميسازد .
آنتی بيوگرام : جهت انتخاب آنتی بيوتيک مناسب و مؤثر مورد نياز است .
خصوصيات عفونت مجاری ادرار در دوران بار داری :
عفونت مجاری ادرار در زن حامله ممکن است که بارداری را دچار مخاطره نمايد . حتی يک باکتری اوری بدون علامت بالينی بايد تحت درمان قرار گيرد، زيرا اين وضعيت ممکن است که به پيلونفريت منجر شده و بارداری را دچار خطر نمايد . عفونت های قارچی از آن جهت دردسر ساز هستند که تنها داروی مؤثر يعنی فلوکونازول(fluconazol)نبايستی در دوران بارداری مورد استفاده قرار گيرد .
خصوصيات عفونت مجاری ادرار در بيماران سالخورده :
باکتری اوری بدون علائم بالينی در افراد سالخورده نسبتا شايع است و معمولا احتياج به درمان ندارد .
جلوگيری از عفونت :
شانس ورود ميکرواورگانيسمها به مجاری ادرار را ميتوان از طريق توجه به موارد بهداشتی به حداقل رساند . نوشيدن زياد آب و بنابراين افزايش حجم ادرار به دفع ميکرواورگانيسمها کمک ميکند .کاهش pH ادرار با استفاده از ويتامينC ، از تکثيرميکرواورگانيسمها جلوگيری ميکند .
مراجع :
1-Labor und Diagnose
2-AusgewählteThemenfürGynäkologen Labor Limbach