نتایج تستهای آزمایشگاهی اغلب نقش مهمی در تشخیص بیماری ها و یا اختلال در عملکرد سیستمهای مختلف بدن ایفا می کنند. اطمینان نسبت به نتایج آزمایش به این معنی است که نتایج در حقیقت نرمال یک نمونه مورد آزمایش، بعلل مختلف، غیر طبیعی و یا بالعکس نتایج غیر طبیعی تحت عنوان نرمال گزارش نشوند .
درستی (accuracy) نتیجه یک تست وابسته به فاکتورهای متعددی است که در اینجا به برخی از آنها اشاره می شود.
- انتخاب نوع آزمایش
- آماده سازی بیمار
- نوع لوله های نمونه گیری ( مثلا سرم و یا پلاسما) و وارد کردن اطلاعات شخصی بیمار شامل نام ، نام خانوادگی و تاریخ تولد) بر روی لوله آزمایش.
- اضافه کردن مواد خاص به نمونه (مثلا مواد ضد انعقاد و یا نگهدارنده)
- نمونه گیری صحیح ( دقت در انتخاب رگ، زمان بسته بودن گارو و …)
- نگهداری نمونه در شرایط خاص تا زمان انجام آزمایش
- انجام آزمایش و اعتبار بخشی
- تفسیر نتایج آزمایش
غیر از آماده سازی بیمار ، انتخاب نوع آزمایش و نهایتا تفسیر نتایج آنها که توسط پزشک معالج صورت می گیرد ، بخش بزرگی از فاکتورهای تاثیر گذار بر درستی نتایج آزمایش( عوامل ۲ تا 8) مربوط به آزمایشگاه می شود. در مجموع باید گفت که انواع اختلال و یا اشتباه که موجب نتایج غلط می شوند ممکن است در هر یک از موارد فوق پیش آیند، بطوریکه نتایجی که با بالین بیمار همخوانی ندارند نباید اجبارا در رابطه با کار آزمایشگاه قرار داشته باشند. با توجه به تعداد خارق العاده ترکیباتی که امروزه در مایعات بدن قابل اندازه گیری هستند و بعلاوه توسط متد های بسیار متفاوت اندازه گیری می شوند ، باید گفت که نمی توان شرح عموم عوامل اثر گذار در نتایج آزمایش را مشخص و مجموعا ارائه داد .
در رابطه با آزمایشگاه لازمست که جهت جلوگیری از ایراد و اشتباه ، روش اجرائی برای هر آزمایش نگاشته شده و به جزئیات عوامل اختلال زا توجه شود. در جدول زیر فهرست وار به عواملی که باید در مرحله آماده سازی بیمار و به عبارت دیگر قبل از نمونه گیری رعایت شوند، اشاره می شود .
1 | رژیم غذائی |
2 | ناشتائی ۸ تا ۱۲ ساعت |
3 | نمونه گیری از بیمار در حالت خوابیده ، پس از ۳۰ دقیقه آرامش و استراحت یا پس از دو ساعت بیداری یا استراحت |
4 | مشخص کردن ساعت نمونه گیری یا روزهای خاص سیکل زنانه و موارد مرتبط با هورمون های دیگر |
5 | ممنوعیت نوشیدن چای، قهوه و عدم استعمال دخانیات |
6 | ممنوعیت نوشیدن الکل |
7 | قطع برخی از داروها با موافقت پزشک معالج ، قبل از نمونه گیری |
8 | توجه به فعالیت بدنی نظیر ورزش |
9 | عدم تزریق داخل ماهیچه ای قبل از آزمایش |
10 | طرز جمع آوری کامل ادرار در طی زمان معین |
جدول ۱ : فهرست شرایطی که باید بنا به نیاز و نوع آزمایش، قبل از نمونه گیری مورد توجه قرار گیرند.