بوی بد دهان (Foetor ex ore) در فرم “کلاسیک” آن فقط هنگام بازدم یا باز بودن دهان قابل درک است. در نوع نادرتر بوی بد هنگام بازدم از طریق بینی نیز قابل درک است.
معده فقط در نادرترین موارد علت بوی بد دهان است. در اغلب موارد نوعی گندیدگی در دهان هستند که می توان آنرا با رعایت بهداشت دهان و دندان به راحتی کنترل کرد. به ندرت ، بیماری های مختلف باعث بوی بد دهان می شوند.
بوی بد دهان ناشی از باکتری ها
در 80 تا 90 درصد از کل موارد ، بوی بد دهان توسط باکتری های موجود در حفره دهان ایجاد می شود. این باکتری ها در درجه اول در فضاهای بین دندانی ، جیب های لثه و شیارهای پشت زبان قرار دلرند و تحت شرایط بهینه یعنی گرما و رطوبت تکثیر پیدا می کنند. دسترسی به فضاهای مذکور توسط مسواک و یا دهان شوی معمولا مشکل است.
باکتری ها از بقایای مواد غذایی و سلولهای بافت مخاطی زندگی می کنند و با تولید ترکیبات گوگردی و گازهای دیگری ( شبیه بوی تخم مرغ گندیده) سبب بوی بد دهان می شوند .
ترکیبات گوگردی عمدتا هنگام تجزیه پروتئین تولید می شوند. بنابراین ، غذاهای غنی از پروتئین مانند ماهی و لبنیات می توانند بوی بد دهان را تشدید کنند. غذاهای دیگر مانند سیر یا سیگار کشیدن نیز می توانند باعث ایجاد بوی بد دهان در کوتاه مدت شوند ،اما این یک مشکل پزشکی نیست.
همچنین خشکی بیش از حد دهان باعث ایجاد بوی بد دهان می شود. کاهش تولید بزاق در شب، طعم ناخوشایند صبحگاهی در دهان را توضیح می دهد. خروپف و خوابیدن با دهان باز نیز باعث خشک شدن غشای مخاطی می شود.
بیماریها ها کمتر و فقط بندرت باعث بوی بد دهان می شوند :
- التهاب دستگاه تنفسی ، بعنوان مثال التهاب لوزه و التهاب سینوس ها.
- سنگ های لوزه همچنین یک عامل بوی بد دهان محسوب می شود. رسوبات موجود در سطح لوزه ها را می توان معمولاً با روش های خانگی خارج کرد.
- بیماریهای معده و مری نیز می توانند بر بوی بد دهان تأثیر بگذارند. در موارد ورم معده و التهاب بافت مخاطی، نفس بوی ترش می دهد. سوزش سر دل نیز یکی دیگر از عوامل بوی بد دهان است. التهاب مری یا فتق دیافراگم نیز می تواند سبب بوی بد دهان شود.
- بیماریهای دندان ، مانند پوسیدگی دندان یا بیماری پریودنتال ، می تواند با بوی بد دهان همراه باشند. شکایات از دردناک بودن دتدان نشانگر بیماریهای فوق است. یکی دیگر از عللی که باعث بوی بد دهان می شود ، عفونت قارچی یا برفک دهانی است.
- اختلالات کبدی یا کلیوی نیز می تواند باعث بوی بد دهان شود. به طور معمول ، در بیماری کبد نفس بوی شیرین می دهد و در صورت اختلال عملکرد کلیه ، نفس بوی ادرار می دهد. علائم وابسته دیگر شامل حالت تهوع ، منگی و گیجی است.
- اگر نفس بوی استون (مانند پاک کننده لاک ناخن) می دهد ، باید دیابت شناخته نشده را مد نظر قرار داد. این بو همچنین در افرادی است که تحت رژیم غذائی سخت و یا روزه می گیرند، قابل تشخیص است. در این موارد بعلت عدم دسترسی بدن به کربوهیدراتها، سوخت چربی ها بطور کامل صورت نمی گیرد که نتیجه آن تولید ترکیبات کتونی است و بوی آن در باز دم به مشام می رسد.
- عادت ماهانه در زنان نیز در این رابطه دارای نقش است. در روز تخمک گذاری میزان تولید ترکیبات گوگردی فرّار دو تا چهار برابر بیشتر از روزهای دیگر است.
علت بوی بد دهان را پیدا کنید
اما چگونه می توان علت بوی بد دهان را پیدا کرد؟
- اولین قدم باید مراجعه به دندانپزشک باشد. دندان پزشک لثه ها و وضعیت دندانها را بررسی می کند. پوسیدگی ، لثه های ملتهب یا بقایای ریشه دندان که به آهستگی در فک پوسیده می شوند ، اغلب عامل بوی بد دهان هستند.
- اگر معاینه ناموفق بود ، مرحله دوم مراجعه به متخصص گوش ، حلق و بینی است. او از نزدیک، بینی ، سینوس ها و گلو را مورد بررسی قرار می دهد.
- اگر پزشک گوش و حلق و بینی نیز نتواند چیزی پیدا کند ، ممکن است برای رد کردن بیماری های دستگاه گوارش یا دیابت ، معاینه داخلی و یا در رابطه با تشخیص بیماری های دستگاه تنفسی ، معاینات سیستم تنفسی توسط متخصص مربوطه لازم باشد.
خلاص شدن از شر بوی بد دهان: بهداشت دهان و دندان
پس از مشخص شدن علت بوی بد دهان، می توان آن را بدون هیچ مشکلی از بین برد. بهداشت دقیق دهان و دندان می تواند به سرعت موفقیت آمیز باشد. از این اقدامات همچنین می توان برای جلوگیری موثر از بوی بد دهان استفاده کرد:
- بعد از هر وعده غذایی مسواک بزنید تا مواد مغذی مورد نیاز باکتری ها از دهان خارج شوند. فضاهای بین دندانی را یک بار در روز با نخ دندان (یا مسواک مخصوص بین دندانها) تمیز کنید.
- صبح و عصر پلاک های زبان را با مسواک یا پاک کننده مخصوص زبان پاک کنید. مسواک یا دستگاه تمیز کننده را حداکثر پس از دو ماه تعویض کنید.
- پس از مشاوره با دندانپزشک ، استفاده از محلول ضد عفونی کننده دهان شویه می تواند مفید باشد. آماده سازی مناسب از داروخانه ، به عنوان مثال با ماده فعال کلرهگزیدین ، رشد باکتری ها را مهار می کند و علیه التهاب مؤثر است. شستشوی دهان با محلول های کلرهگزیدین فقط به طور موقت مفید است ، زیرا استفاده طولانی مدت عوارض جانبی دارد.
درمان های خانگی برای بوی بد دهان
علاوه بر اجرای مطالب فوق ، جویدن برگ مریم گلی (Salbei) ، جعفری ، زنجبیل یا نوشیدن چای سیاه می تواند به شما کمک کند. بعلاوه ، گفته می شود که قرص کلروفیل ) ماده ای که به گیاهان رنگ سبز می دهد) ، بوهای شدید را خنثی می کند. کلروفیل باعث کاهش فعالیت آنزیم های تجزیه کننده پروتئین می شود.